• Een natuurlijke menopauze is onderdeel van het natuurlijk verouderingsproces van de vrouw. Het betekent het einde van een vrouw haar vruchtbare periode. Bepaalde hormonen (bv. oestrogenen) worden dan niet langer op natuurlijke wijze aangemaakt.
• Menopauze komt meestal voor bij vrouwen tussen de 50 en 52 jaar, maar dit kan variëren. De bijhorende klachten evolueren geleidelijk en zijn voor iedere vrouw anders. 70 tot 80% heeft klachten. Bij vroegtijdige menopauze zijn er ernstige gezondheidsrisico’s met sterke invloed op de levenskwaliteit.
• Na een kankerbehandeling kan je op kunstmatige of onnatuurlijke manier in de menopauze komen. Deze menopauze treedt zeer plots op en kan tijdelijk of blijvend zijn.
• De vaakst voorkomende oorzaken van een kunstmatige menopauze zijn:
  • Wegnemen of bestraling van de eierstokken
  • Chemo- of hormoontherapie
• Met vragen kan je terecht bij de Borstkliniek Voorkempen, VIVIO en Vereniging Belgische Menopauzeconsulenten.

Klachten

• Je ervaart hevigere klachten bij een plotse menopauze omdat je lichaam geen tijd heeft om te wennen aan de verandering.
• Je levenskwaliteit en emotionele belasting worden aangetast.
• Opvliegers (vapeurs): het thermoregulerend centrum in de hersenen is ontregeld waardoor een plotse warmtegolf optreedt in het bovenlichaam, gevolgd door koude rillingen. Je gezicht kleurt rood, je hartslag versnelt en je begint soms te zweten. Dit duurt enkele seconden tot minuten.
• Slaapstoornissen: een dalende oestrogeenspiegel verstoort je slaap met nachtelijke opvliegers en transpiratie. Dit leidt vaak tot vermoeidheid.
• Stemmingswisselingen: je ervaart een rollercoaster aan emoties, waarbij je het ene moment moet lachen en het andere huilen. Dit kan leiden tot irritatie, neerslachtigheid en depressieve gevoelens.
• Gewichtstoename: lichaamsvorm en vetverdeling kunnen veranderen. Hoge gewichtstoename vergroot risico op hart- en vaatziekten, suikerziekte type 2 …
• Huidveroudering/droge huid: oestrogeen stimuleert de productie van collageen (eiwitten die de huid stevig houden) en lipiden (vetten die de huid soepel houden). Door oestrogeendaling en natuurlijke veroudering kan de huid veranderen (dunner, droger, schilferig, vetter, puistjes, jeuk,…). 
• Vaginale droogte: door de oestrogeendaling wordt de vaginahuid dunner, gevoeliger, minder elastisch en droger (urogenitale atrofie). De natuurlijke bescherming neemt af en er is meer kans op jeuk en irritatie.
• Pijn bij het vrijen en verminderde seksuele interesse: lees hierover meer in de informatiebrochure Kanker: seksualiteit en intimiteit.
• Urineverlies: treedt op door minder stevige bekkenbodemspieren of verzakking van endeldarm, baarmoeder of blaas.
• Urineweginfecties: door de broze urinebuis komen er makkelijker bacteriën in de blaas.
• Snellere veroudering hart- en vaatstelsel (aderverkalking): het hart heeft meer moeite om bloed naar de aders te pompen, waardoor je bloeddruk stijgt en het risico op een hartinfarct toeneemt. Pas je levensstijl aan bij een cardiovasculaire aandoening.
• Botontkalking (osteoporose): bij oestrogeendaling vermindert de botdichtheid, waardoor je botten brozer worden en het risico op breuken toeneemt.
• Onvruchtbaarheid: soms heb je geen menstruaties meer en ook geen menopauze. Veilig vrijen en/of contraceptie is dan aangewezen. Bespreek het met je arts.

Nazorg

• Vraag raad aan je behandelend arts of therapeut (voedingsdeskundige, menopauzeconsult, psycholoog/seksuoloog …).
• Een gezonde levensstijl vermindert klachten:
  • Beweeg voldoende en let op je gewicht
  • Stop met roken en beperk alcohol
  • Eet gezond: vooral groenten en fruit. Vermijd verzadigde vetten, suiker en zout
  • Vermijd stress
• Bij ernstige menopauze kan hormonale medicatie je klachten verminderen. Bespreek dit met je arts. Er zijn ook alternatieven, zoals plantaardige extracten, fyto-oestrogenen, homeopathie.
• Gebruik glijmiddel op waterbasis of siliconenbasis als je pijn hebt bij het vrijen. Combineer dit niet met een condoom.
• Gebruik een vaginale bevochtiger als je vagina ook inwendig helemaal droog is. Doe dit 3 keer per week voor het slapengaan. Het kan ook ongemak bij het wandelen, fietsen … beperken.
• Een huidherstellende crème houdt de huid soepel en vermindert de kans op kloofjes.
• Neem contact op met onze menopauzeconsulent, die een persoonlijk behandelingsplan voor je opstelt. Hij werkt multidisciplinair en verwijst je, indien nodig, door naar gynaecoloog, huisarts, uroloog, endocrinoloog, oncoloog, seksuoloog, diëtist, kinesist, osteopaat,…