Veel mensen denken bij dialyse aan een urenlange behandeling in het ziekenhuis, waardoor een nierpatiënt weinig tijd heeft voor andere activiteiten. Maar het kan ook anders. Het dialysecentrum van AZ Voorkempen biedt peritoneale thuisdialyse aan en is één van de weinige ziekenhuizen in de provincie Antwerpen die ook hemodialyse thuis ondersteunt.
Meer regie over je eigen behandeling
Dialyse kan een grote invloed hebben op je dagelijkse leven. Vaak moet je drie dagen per week naar het dialysecentrum om je bloed te laten zuiveren, wat betekent dat je op die dagen weinig tijd hebt voor een professioneel of sociaal leven. Thuisdialyse biedt voor sommige mensen een mooie oplossing. Het is ideaal voor patiënten die bijvoorbeeld nog werken, een actief sociaal leven hebben, een goed sociaal vangnet hebben, fit van geest zijn en voldoende mobiliteit hebben.
In het ziekenhuis werkt een team van vier thuisdialyseverpleegkundigen onder leiding van dr. Alison Po Kee Lee en dr. Ester Philipse. Dit team zet zich dagelijks in voor de opleiding en begeleiding van zowel patiënten, mantelzorgers en andere betrokkenen zoals thuisverpleegkundigen. Want ook partners en/of mantelzorgers spelen een belangrijke rol in het hele traject.
Er bestaat intussen een volledig aanbod om ervoor te zorgen dat dialysepatiënten meer zelfmanagement krijgen in hun behandeling en ook in hun leven.
Eerste verkennend gesprek
Als een patiënt zich in het zorgtraject rond nierfalen bevindt, komt hij in eerste instantie op predialysegesprek. Hier wordt voor het eerst gesproken over de mogelijkheid tot thuisdialyse. Indien er interesse is, wordt de patiënt uitgenodigd op een extra gesprek met één van de thuisdialyseverpleegkundigen om te bekijken of thuisdialyse een haalbare optie is. Het is handig als een partner of mantelzorger ook aanwezig kan zijn tijdens dit informerend gesprek. De behandelend nefroloog ontvangt vervolgens de verslagen en geeft samen met de patiënt een finale ‘go’ voor thuisdialyse.
Hierna krijgt de patiënt een afspraak om chirurgisch een behandelingstoegang te voorzien. Dit kan via een peritoneale katheter, een hemodialysekatheter of een AV-fistel. Van zodra er een toegang aanwezig is, start de opleiding.
Op het ritme van de patiënt
De patiënt kan kiezen voor peritoneale dialyse of een hemodialyse, met of zonder waterbehandeling. Voor beide behandelingen is een opleiding vereist. Als de patiënt kiest voor een hemodialysebehandeling mét waterbehandeling vraagt dit wat extra uitleg en opleiding ten opzichte van een toestel zonder waterbehandeling. Bij de waterbehandeling wordt ultra puur water gebruikt om afvalstoffen te verwijderen en overtollig vocht weg te nemen. Dat ultra puur water bekom je door middel van een filterinstallatie en een proces van osmose en diffusie. Er worden dan ook regelmatig controles uitgevoerd bij de thuisdialysepatiënten om de steriliteit van het water te garanderen.
De duur van de opleiding is afhankelijk van de patiënt en op aanvoelen van de verpleegkundige. Voor peritoneale dialyse duurt de opleiding gemiddeld 7 tot 10 dagen. Voor hemodialyse kan dit variëren van 14 dagen tot 3 maanden. De patiënt en/of de mantelzorger geven zelf het ritme van de opleiding aan en indien nodig worden de opleidingen verlengd.
Een goede samenwerking tussen patiënt, verpleegkundigen en artsen is belangrijk om te zorgen voor een veilige en comfortabele behandelomgeving.
Begeleiding thuis en regelmatige opvolging
Na de opleiding zet de patiënt zijn dialysebehandeling thuis verder.
Hemodialysepatiënten worden elke maand verwacht op raadpleging in het dialysecentrum. Om de 3 maanden komen zij ook een dag in het centrum dialyseren zodat de verpleegkundigen en artsen kunnen observeren en bijsturen waar nodig.
Bij peritoneale dialyse komen patiënten om de 4 à 6 weken op raadpleging en krijgen ze 1 keer per jaar een huisbezoek van de thuis-dialyseverpleegkundigen.
Bloedonderzoeken, röntgenfoto’s van de borst, jaarlijkse hartcontroles, vaccinaties … worden allemaal regelmatig uitgevoerd om de gezondheid van de patiënt optimaal te ondersteunen. De thuisdialyseverpleegkundigen zorgen ervoor dat al deze zaken goed opgevolgd worden. Naast het medisch luik volgen zij ook het logistieke deel mee op. Hieronder valt bijvoorbeeld de communicatie met firma’s, apotheek, goederenlogistiek …
De voor- en nadelen van thuisdialyse
| De algemene voordelen | De algemene nadelen |
|---|---|
|
|
Patiënten delen hun ervaringen
Momenteel begeleidt ons centrum zeven patiënten die thuis peritoneale dialyse uitvoeren en vier thuishemodialysepatiënten. Tinne en Julien delen graag hun ervaringen.
Julien begon op 27 februari 2023 met thuishemodialyse. “Na wat problemen met peritoneale dialyse ben ik overgestapt naar hemodialyse. Eerst in de dialyseafdeling van Malle, daarna in AZ Klina. Uiteindelijk kreeg ik het voorstel om thuis hemodialyse te volgen. Na enkele weken opleiding met mijn lieftallige echtgenote zijn we nu al meer dan een jaar bezig met thuisdialyse. Het bevalt ons heel goed!”, vertelt Julien.
“Ik ben thuis in mijn vertrouwde omgeving en we verliezen geen drie dagen per week om ons naar het dialysecentrum te verplaatsen. Alles verloopt nu rustiger. We starten de dialyse ’s ochtends wanneer we willen, en ik kan soms zelfs een dag overslaan.”
“Mijn vrouw stelt elke dag mijn toestel op en doet dat met veel zorg en liefde. Ze helpt me ook met de aansluiting en het afsluiten van de dialyse. Het is inmiddels een routine geworden. En als er dan toch eens problemen zijn met het toestel, kunnen we altijd bellen en op steun rekenen van de aanwezige verpleging in het dialysecentrum.”
“Ik ben zeer tevreden met mijn thuisdialyse en hoop er nog lang mee door te kunnen gaan”, besluit Julien.
Tinne lijdt aan het Hemolytisch Uremisch Syndroom (HUS), en wacht op een niertransplantatie. HUS is een nierziekte waarbij de bloedcellen sneller afgebroken worden, wat kan leiden tot nierfalen. Daarom doet Tinne thuis een peritoneale behandeling. “Tien jaar geleden werd deze behandeling mij aanbevolen en bleek die effectief voor mij”, vertelt Tinne. “Ik heb een afkeer van dikke naalden. Gelukkig heb ik nu die buiksonde waardoor ik ook vrijwel alles kan blijven doen. Ik kan zelfs weer gaan zwemmen dankzij speciale plakkers.”
“Thuisdialyse biedt voor mij veel voordelen. Ik kan zelf plannen wanneer ik de machine klaarmaak en mezelf aansluit, wat veel flexibiliteit biedt. Ik ben ook merkbaar minder moe overdag dan bij de traditionele dialyse in het centrum. Bovendien heb ik meer vrijheid in wat ik eet en drink. Het dieet is minder streng omdat de dialyse dagelijks plaatsvindt”, vertelt Tinne. “De dialyse gebeurt ’s nachts terwijl ik slaap, dat is voor mij minder stresserend dan naar het dialysecentrum gaan. Je weet er nooit wanneer je naar huis kan, en ik vind vier uur aan een hemodialysetoestel hangen lang.”
“Ons huis staat wel vol met medisch materiaal, verre vakanties zijn wat lastiger en we kunnen niet zomaar ergens anders blijven slapen als er iets onverwachts gebeurt. Maar ondanks dat voel ik me veel beter met thuisdialyse!”, besluit Tinne.
Meer weten?
Thuisdialyse kan voor patiënten die aan de nodige voorwaarden voldoen, een waardevolle optie zijn. Het biedt meer controle, flexibiliteit en comfort, terwijl het ook de impact van dialyse op het dagelijks leven vermindert. Bij AZ Voorkempen krijgen patiënten de juiste begeleiding en ondersteuning om deze behandeling succesvol thuis uit te voeren, zodat ze de regie over hun eigen leven kunnen houden.
Als je meer wilt weten over thuisdialyse, neem dan contact op met het dialysecentrum van AZ Voorkempen via thuisdialyse.azvk [at] emmaus.be (thuisdialyse[dot]azvk[at]emmaus[dot]be) of 03 380 27 21 (bereikbaar op weekdagen tussen 8 en 16 uur).